ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಮಹತ್ತರ ವಾಚಾಳಿಗಳಾಗಿ ಮಾಡುವುದು?

ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆಯಿಂದ ಏನನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಒಂದು ಹತ್ತು ನಿಮಿಷ ಸಂವಾದದಿಂದ (ನೀವು ಈಗ ತಾನೇ ಭೇಟಿ ಆದ  ಒಂದು ವ್ಯಕ್ತಿ) ತುಂಬಾ ಶಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದೆ, ಹಾಗೂ ಆ ದಿನವು ನಿಮಗೆ ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡದೆಂದೆನಿಸುತ್ತದೆ…ದಿನ ದಿನಕ್ಕೆ! ಸಂಭಾಷಣೆ ಮನಸ್ಸಿನ ಒಂದು ಸಭೆ, ಒಂದು ವೇಗವರ್ಧಕ ನಾವೀನ್ಯತೆ, ಒಂದು ನೆನಪುಗಳ ಮತ್ತು ಭಾವನೆಗಳ ಹಂಚಿಕೆ, ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಚತುರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯನ ಭಾಂಧವ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ!

ಆದರೆ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ಫೋನ್ ಮತ್ತು ಫೋನ್ ಟ್ಯಾಬ್ ಲೆಟ್ ನ ಅಗಮನದಿಂದ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು ಕುಗ್ಗಿ ಹೋಗಿ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯತೆಗಳಾಗಿದೆ. ಶಾಲೆ ಹೇಗಿತ್ತು? ಉತ್ತಮ! ನಿಮ್ಮ ಸಮಯ ಇಂದು ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತಾ? ಹೌದು! ಯಾವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರ ಮನೆಯಿಂದ ಬರುತ್ತೀಯಾ? ಒಂಬತ್ತು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ.

ನೀವು ಏನಾದರೂ ನನ್ನ ಹಾಗೆ ಇದ್ದು, ಉತ್ತಮ ಮಾತುಗಾರರಾಗಿದ್ದು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಊಟದ ಬಗ್ಗೆ ಭಾವನೆಗಳಿದ್ದರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಕೆಳಗೆ ಕೆಲವು ಉತ್ಸಾಹದ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನು ಇವೆ.  ಊಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಲು ದಾರಿಗಳಿವೆ, ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಉತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳಿಗೆ ಇಳಿಸಬಹುದು!

ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯತೆಗಳ ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ

ಹೌದು ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿ (ಅಥವಾ ಇನ್ನು ಕೆಟ್ಟದ್ದು ‘ಹಾ’), ಇಲ್ಲ (ಅಥವಾ ‘ಉಹೂ’), ‘ಬೇಸರ’ ಮತ್ತು ‘ಏನಾದರು’ ಮನೆಯಲ್ಲಿ. ಯಾವುದೇ ಪ್ರಶ್ನೆ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರು, ಅಜ್ಜ-ಅಜ್ಜಿಯರು, ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದವರು, ಅತ್ತೆ, ಮಾವ, ಅಣ್ಣ-ತಂಗಿ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯತೆಗಳ ಉತ್ತರಗಳನ್ನು ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಿರಬಾರದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಿಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿಯು “ಪಿಕ್ ನಿಕ್ ನಿಂದ ಖುಷಿ ಪಟ್ಟೆಯ?” ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಕೇವಲ “ಹೌದು” ಎಂದು ಹೇಳದೆ, “ಹೌದು ಆಜಿ, ಪಿಕ್ ನಿಕ್ ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು, ನನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ನೇಹಿತರು ಬಂದಿದ್ದರು. ನಾವು ಒಂದು ಜಲಾಶಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದ್ದೆವು ಆದರೆ ಅದು ತುಂಬಾ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಬತ್ತು ಹೋಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮರಗಳನ್ನು ನೆಡುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಆ ಜಾಗವನ್ನು ಪರಿಸರ ಮಾಲಿನ್ಯ ವಲಯವಲ್ಲ ಎಂದು ಅಲ್ಲಿರುವ ಸಿಬ್ಬಂಧಿಗಳು ಅಲ್ಲಿನ ಜಲಾಶಯವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾಪಾಡಬಹುದು. ಹಾಗೂ ಈಗ ಚಳಿಗಾಲ, ನೂರಾರು ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದವು. ಅದು ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು!”

ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಓದಿ, ಓದುವುದನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಿ

ಹೆಚ್ಚು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ನಾವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತೇವೆ ಆದರೆ ವಿರಳವಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಉತ್ತರಿಸಲು ಮೀರಿ ಒಂದು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ “ಹೌದು, ಇದು ಉತ್ತಮ ಎಂದು.” ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಮಗುವಿಗೆ ತನ್ನ ದಿನದ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಮೇಲೆ, ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ದಿನದ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸಿ. “ನಾನು ಇಂದು ಸೂಪರ್ಮಾರ್ಕೆಟ್ ಗೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಮನೆಯ ಕಿರಣಿ ಸಾಮಾನುಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದೆ – ಹಿಟ್ಟು, ಸಕ್ಕರೆ, ಅಕ್ಕಿ, ಚಹಾ… ಓಹ್ ಹಾಗೆ ನಾನು ನಿಯಾಟಿ ಅವರ ತಾಯಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದೆ. ಅವರು ನಾಳೆ ದೆಹಲಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರ್. ಅವರು ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಬಂದಕೂಡಲೇ ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಪಿಕ್ ನಿಕ್ ಗೆ ಹೋಗಲು ಯೋಚನೆ ಮಾಡೋಣ. ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿದ್ದು ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾ ಎನಿಸಿತು. ಆದರೆ ಬಿಲ್ ಕೌಂಟರ್ ನ ಬಳಿ ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡ ಸಾಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದಾವುದು ನಮಗೆ ಮಾತಿನ ನಡುವೆ ಕೊತ್ತಾಗಲೇ ಇಲ್ಲ.”

ನಿಮ್ಮ ಚಿಕ್ಕ-ಚಿಕ್ಕ ಸಮಯವನ್ನು ಮಕ್ಕಳ ಜೊತೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡರೆ ಅವರ ಜೊತೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಭಾಂಧವ್ಯ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ಹೇಗೆ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಲುವುದು ಎಂದು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿ. ಹೇಗೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಬಗ್ಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂದು ವಿಷಯವನ್ನು ತಿರುಗಿಸಿ. ಇದು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿ ಹೇಳಲು ತಂದೆ-ತಾಯಿಯಂದಿರಿಗೆ ಇದೊಂದು ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶ. ಆದರೆ ಆ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿರಲಿ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮಕ್ಕಳಿಂದ ಬೇಸರವಾಗಿ, “ನನಗೆ ಬೇಜಾರಾಗುತ್ತಿದೆ!” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ

ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬೇಸರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೆ ಉತ್ತರಿಸಿ. ಹಳೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಮಾತು ಮಕ್ಕಳು ನೋಡಬೇಕು ಅಷ್ಟೆ, ಆದರೆ ಕೇಳಬಾರದು ಎಂಬ ಮಾತು ಹೋಯಿತು. ನಿಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಯಾರಾದರು ಸಂಬಂಧಿಕರು ಅಥವಾ ಸ್ನೇಹಿತರು ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ, ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಕಾರಣದಿಂದ ಬೇರೆ ಇರಿಸಬೇಡಿ ಹಾಗೂ ನೀವು ಬೇರೆ ಇರಬೇಡಿ. ಮಕ್ಕಳನ್ನು ದೊಡ್ಡವರೊಂದಿಗೆ ಸಲುಗೆಯಿಂದಿರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿ. ನಿಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರಾರಾದರು ಬೇರೆ ಕಡೆ ರಜೆಗೆ ಹೋಗೆಇದ್ದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದಾದರು ದೈನಂದಿನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿ ಅಥವಾ ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ನೋಡಿ ಹೇಳಿ. ನಂತರ ನಿಮ್ಮ ನೆಂಟರು ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಯಾವಾವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಬೇಕೆಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಆಡಲು ವಿಷಯ ಸಿಗುತ್ತದೆ.

ಓದಿ, ಓದಿ, ಓದಿ!

ಮಕ್ಕಳು ಓದಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿ  – ಯಾವುದಾದರು ಸರಿ ಬ್ಲಾಗ್, ಪತ್ರಿಕೆಗಳು, ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳು, ಕರಪತ್ರಗಳು, ಪ್ಯಾಕೇಜಿಂಗ್ ಬಾಕ್ಸ್, ಅವರು ಯಾವುದರ ಮೇಲೆ ಕೈಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟು ಓದುತ್ತಾರೋ ಅದು. ಅವರು ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕವರಾದರೆ ನೀವು ಅವರಿಗೆ ಓದಿ ಹೇಳಬೇಕು. ಓದುವುದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆಕರ್ಷಕ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಬಗ್ಗೆ ನೂಸ್ ಪೇಪರ್ ನಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದರೆ, ಅದನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಓದಿ ಅದರ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅಂದರೆ ಸೌರ ಶಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿ. ಒಂದು ಭಾರಿ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ಹೇಳಿದರೆ, ಕೆಲವು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೌರ ಶಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದಾಗಲೆಲ್ಲ, ತನಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಗೊತ್ತಿರುವ ಹಾಗೆ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೇರೆಯವರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಡಾ.ಸ್ಯುಸ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. “ನೀವು ಓದಿದಷ್ಟು, ಹೆಚ್ಚು ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಿ. ನೀವು ಓದಿದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾಗಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೀರಿ.”

ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ

ದೊಡ್ಡ ವಾಗ್ಮಿಗಳು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತುಗಾರರಾಗಿರುತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಾಕ್ರೇಟ್ಸ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಹಾರುವ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಾಗಿ, ತಾತ್ವಿಕ ಸತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ದೊಡ್ಡಾ ಮಾತುಗಾರರು ಕೂಡ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೇಳುಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ, ನಮ್ಮ ದೇಶದ ತಂದೆ ಅಥವಾ ಪವಿತ್ರತೆ ಹೊಂದಿದ ದಲಾಯ್ ಲಾಮಾ ಇಬ್ಬರು ಶಕ್ತಿಯುತ ನಾಯಕರು. ಆದರೆ, ಅವರಿಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಇರುವ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವಿಷಯವೇನು? ಅವರಿಬ್ಬರು ಕಟ್ಟಾ ಕೇಳುಗಾರರು.

ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆದಷ್ಟು ಕೇಳಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿ. ಅದಾವುದೇ ಆಗಿರಬಹುದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಕರ ಜೊತೆ ಮತುಕತೆ ಇರಬಹುದು ಅಥವಾ ಟಿ.ವಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಭಾಷಣವಿರಬಹುದು. ಮಾಲ್ಕಮ್ ಫೋರ್ಬ್ಸ್ ಎಂಬ ಫೋರ್ಬ್ಸ್ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್ ನಲ್ಲಿ ಹೇಳುವಂತೆ. “ಮಾತನಾಡುವ ಕಲೆ ಕೇಳುವುದರಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ.!”

ಅಧ್ಬುತ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಇನ್ನು ಕಾಯಬೇಕು. ಮಕ್ಕಳನ್ನುನ್ ಆದಷ್ಟು ಓದಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿ, ಅವರನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಿ ಮತ್ತು  ಅವರು ಮಾತನಾಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಲು ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿರಿ ಮತ್ತು ಬಿಚ್ಚು ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ, ಹೃದಯದಿಂದ ಕೇಳಿ ಅವರ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರಿಸಿ. ಹಾಗೂ ಮಾತುಗಾರರ ವಿಷಯವು ಆಕಾಶವೇ ಒಂದು ಮಿತಿ! ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ, ಮತುಕತೆಯ ವಿಷಯವನ್ನು ಮಾತನಾಡಿ ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಶಾಂತಿ, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷವನ್ನು ಮನುಷ್ಯನ ಪರಿಸರ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು  ಬೆಳಸಿಕೊಳ್ಳಿ.

#babychakrakannada